Kaza Sonrası Değer Kaybı
Aracınız ile gerçekleştirmiş olduğunuz kaza sonrası, aracınızda meydana gelen hasar, aracın 2. el piyasasındaki değerini düşürmektedir. Şayet yapılan kazada daha az kusurlu taraf iseniz karşı tarafın sigorta şirketinden isteyeceğiniz işbu kayba ilişkin tazminata "Değer Kaybı" denilmektedir. Değer kaybı Yargıtay'ın yerleşik içtihatına göre haksız fiil tazminatı olarak değerlendirilmektedir.
Sigorta Şirketine Başvuru
Öncelikle kaza sonrası, kusurlu karşı taraf sigortasına başvuruda bulunulması gereklidir. İlgili kaza tutanağı, kaza fotoğrafları, ruhsat, ehliyet, ekspertiz raporu, ekspertiz faturası, ZMSS poliçesi ve değer kaybı talebi dilekçesi ile sigorta şirketine başvuruda bulunulması gereklidir. Sigorta şirketi 15 gün içerisinde ödeme yapması gereklidir. Sigorta şirketi hiç ödeme yapmadı yahut eksik yaptı ise ya Sigorta Tahkim ya da dava yoluna geçilmesi gereklidir. Sigorta tahkim komisyonuna başvuru dava yoluna göre daha kısa sürede ve daha az masrafla sonuçlanması nedeni ile dava yoluna göre daha çok tercih edilmektedir.
Değer Kaybı Bedelinin Hesabı
Değer kaybı bedeli aracın kaza anında hasar görmemiş bedeli ile kaza sonrası bedeli arasındaki farka göre hesaplanmaktadır.
Sigorta şirletinin temerrüde düşürüldüğü tarihten itibaren işleyecek yasal faiz ile değer kaybı bedeli talep edilmelidir. Nitelim Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2017/2049 E. 2021/771 sayılı kararında:
“Kazanın oluş şekline göre değişkenlik göstermekle birlikte, kazalı bir araçta hayatın olağan akışına göre değer kaybı oluşacağı muhakkaktır. Kazalı bir araçta değer kaybı oluşup oluşmadığı veya oluşan değer kaybının miktarı; aracın modeli, markası, kaza tarihindeki yaşı, kilometresi, hasarın nitelik ve niceliği vs. gibi hususlara bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Değer kaybı; bahsedilen kriterler göz önüne alınarak, aracın hasarsız hâliyle ve kaza tarihi itibariyle serbest piyasadaki ikinci el piyasa rayiç değeri ile aracın hasarı onarıldıktan sonraki hâline göre serbest piyasadaki ikinci el piyasa değeri arasındaki farkın tespit edilmesiyle bulunur.”
Şeklinde değer kaybı bedelinin belirlenmesindeki kriterler belirtmiştir.
Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuru
Sigorta şirketinden 15 gün içinde cevap alamadı iseniz yahut eksik ödeme aldı iseniz Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuruda bulunabilirsiniz. İşbu başvuru Sigorta Tahkim Komisyonunun internet sitesi üzerinden yapılmaktadır. İnternetten başvuru formu doldurularak ve gerekli tüm belgeler eklenerek ilgili başvuru tamamlanmaktadır. Başvuru ücretleri Sigorta Tahkim Komisyonunun kendi internet sitesinde yer almaktadır.
Sigorta Tahkim Komisyonu doysa üzerinden değerlendirme yapmaktadır. En geç 4 ay içerisinde dosyanın sonuçlanması beklenmektedir. Ancak dosyaların fazlalığı nedeni ile hakemler ek süre de talep edebilmektedir.
Görevli ve Yetkili Mahkeme
Sigorta şirketine başvuruda bulundunuz ancak sonuç alamadıysanız ve Sigorta Tahkim Komisyonu'na da başvuruda bulunmak istemiyorsanız değer kaybı alacağınızın tahsili için dava açmak zorundasınız. İlgili davada Asliye Ticaret mahkemeleri görevlidir. Yetki ise kazanın gerçekleştiği yer mahkemesindedir. Şayet bölgede Asliye Ticaret Mahkemesi yok ise Asliye Hukuk Mahkemesinde Asliye Ticaret Mahkemesi sıfatı ile dava açılabilir.
İşbu dava türünde arabuluculuk zorunluluğu yoktur.
Değer Kaybı Zamanaşımı
Değer kaybı daha önce izah ettiğimiz üzere haksız fiilden kaynaklı tazminat olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenlede zamanaşımı Türk Borçlar Kanunumuzun Haksız Fiillerden Doğan Borç İlişkileri hükümlerinden olan madde 72'de düzenlenmiştir.
"Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve her hâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar. Ancak, tazminat ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuşsa, bu zamanaşımı uygulanır."
Kanunda maddesinde de belirtildiği üzere, kazanın gerçekleştiği tarihten itibaren 2 yıl içinde istenmesi gereklidir. Aksi durumda zamanaşımı defi ileri sürülebilir.
İkame Araç Bedeli
İkame araç bedeli kaza nedeni ile kullanılamayan araç nedeni ile uğranılan zarara ilişkin bir bedeldir. Bu bedel karşı tarafın kusuru oranında talep edilebilinmektedir. Bu nedenle ilgili kazada daha az kusurlu tarafça talep edilebilen bir bedeldir. Haksız fiil hükümlerine göre talep edilebilen bir bedel olan ikame araç bedeli kazada kusurlu taraftan şahsen istenebilen bir alacaktır. İkame araç bedeli sigorta şirketinden değil kazaya karışan aracın sahibi ve sürücüsünden talep edilmektedir.
Bu bedel aracın kullanılamadığı gün sayısı ile aracın günlük kiralama bedeli çarpılarak hesaplanmaktadır. İkame araç bedeline ilişkin davalarda görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir.
Şunu da belirtmekte fayda vardır ki; şayet aracınızın kaskosu tarafından araç aldınız ve araçsız kalmadığınız süreçte de bu bedel talep edilmektedir. Ezcümle kaskonuzun olması, kasko tarafından size araç verilmiş olması işbu bedeli istemenize engel olmamaktadır.